Raymond Janssen duizendpoot onder de dirigenten

Voor Raymond Janssen zijn het drukke tijden. De internationaal befaamde dirigent staat straks met verschillende grote producties in de Nederlandse concertzalen. Carmina Burana, The Star Wars Suite, Verdi Requiem en Tango Argentina staan op zijn programma. Allemaal indrukwekkende muzikale belevingen die door Janssen tot een goed einde moeten worden gebracht. Hij raakt er niet van in de war. “Ik vind alles leuk om te spelen, als het maar goede muziek is.”

Tekst Tjerk de Vries

“Zonder dirigent zou dit complete chaos worden. Dat loopt helemaal in de soep.” Raymond Janssen zal ongetwijfeld wel eens moe worden van de vraag en toch willen wij het weten. Wat gebeurt er nou als allemaal professionele muzikanten zonder dirigent moeten spelen?

“Bij een stuk van Mozart zal het nog wel gaan, dat komt nog wel tot een goed einde. Maar deze concerten zijn zo immens, zo groots. Als de muzikanten maar wat voor zichzelf gaan zitten spelen, dan gaat het zeker mis. Een dirigent is onder meer nodig om iedereen in goede banen te leiden en tegelijk te laten eindigen.”

Vraag aan Janssen wat hij het leukste vindt om te doen en je brengt hem van zijn stuk. Janssen vindt namelijk alles prachtig. “Carmina Burana doe ik al jaren en iedere keer ontdek ik wat nieuws. Misschien vind ik die wel de leukste. Maar Star Wars vind ik weer heel bijzonder om te mogen doen. In de zaal zitten dan zowel liefhebbers van de film als die van de muziek. Die muziek is natuurlijk zo bekend geworden.

En Verdi, ja Verdi…Daar gaat mijn hart sneller van kloppen. Dat zit vol dramatiek. We hebben een subliem koor uit Kiev en vier geweldige solisten. Ach, eigenlijk is het gewoon een heel leuke mix. En dan hebben we ook nog Tango Argentino.”

Gevoelens van weemoed

Dit muziekstuk van de Argentijnse componist en bandoneonist Astor Piazzolla heeft de betekenis van de Tango voorgoed veranderd. Piazzolla wisselt ritmisch en passioneel geweld af met gevoelens van weemoed uit de straten van Buenos Aires. Hij ontwikkelde naast de pure dansmuziek een versie van de Tango die zich het beste laat typeren als ‘melancholische luistermuziek’. Het iconische ‘Adios Nonino’ is daar wellicht het meest bekende voorbeeld van. Het genre kreeg ineens landelijke bekendheid door de uitvoering hiervan tijdens het huwelijk van Willem Alexander en Maxima.

“Dit stuk is ook heel speciaal om te mogen doen. Het maakt mij gewoon niet zoveel uit welke muzieksoort ik speel, als het maar goede muziek is”, zegt Janssen.

Opzwepende melodie

Het befaamde meesterwerk Carmina Burana van Carl Orff kennen de meesten van de mega-klassieker O Fortuna. Schotel de grootste klassieke muziekhater de opzwepende melodie van deze hit voor en hij of zij zal het toch herkennen, ook al was diegene ervan overtuigd Carmina Burana niet te kennen. Het muziekstuk zit in vele films, commercials en er is een pop- en rockversie van gemaakt. Het is wereldberoemd. Maar er zit natuurlijk veel meer geweldige muziek in dit stuk. Bijzonder is dat Carmina Burana door zijn mystieke en muzikale aantrekkingskracht bij muziekliefhebbers van alle nationaliteiten en leeftijden geliefd is.

“Ja, Carmina Burana”, verzucht Janssen. “Die heb ik al heel vaak gedaan. Zo’n honderd keer denk ik. Het blijft schitterend! Het publiek gaat daar van hoogtepunt naar hoogtepunt. O Fortuna bijvoorbeeld is als een groot rad dat steeds sneller gaat draaien en uiteindelijk een enorme climax heeft. Iedere uitvoering is een eigen uitvoering, het is nooit hetzelfde. Je kunt spelen met de tekst en de muziek. Er zijn bezoekers die ik tien jaar geleden al zag en die nu nog komen.”

Fantasie tot leven

En wat te denken van Star Wars. “Dat is echt een giga project”, zegt Janssen. “Het leuke is dat het publiek heel divers is. Star Wars spreekt zoveel mensen aan. Die films, die muziek; dat is echt vakwerk. Nee, we vertonen geen beelden van Star Wars op schermen ofzo. Dat is ook niet nodig. De muziek spreekt voor zich en er gebeurt genoeg. Het is heel bombastisch en de muziek doet de fantasie leven bij het publiek.”

Publiek is sowieso een belangrijke factor voor Janssen. “De energie van de zaal is medebepalend voor de avond. Een zaal vol publiek is een collectief dat bijdraagt aan de energie van het orkest. Ik voel wat er in mijn rug gebeurt en de muzikanten voelen het ook. Het is een wisselwerking om te komen tot de juiste energie.”

Bombastisch. Het woord is al eerder gevallen en is van toepassingen op alle hierboven genoemde muziekstukken. En toch zijn er zoveel verschillen. “Tango Argentino is heel passioneel, Verdi ontzettend dramatisch en Star Wars laat veel aan de verbeelding over. Carmina Burana is ondeugend, met schunnige teksten.”

Mooiste zaal ter wereld

Waar Janssen zich iedere keer weer op kan verheugen, is spelen in het Amsterdamse Concertgebouw. “Ook al heb je daar honderden keren gestaan, dat blijft een geweldige concertzaal. De mooiste van de wereld. De atmosfeer, de ongelooflijk goede akoestiek; het is een feest om daar te mogen staan. Sowieso zijn we verwend in Nederland met concertzalen

, want ook bijvoorbeeld De Doelen in Rotterdam is geweldig. Maar het Concertgebouw is speciaal, dat zal iedere muzikant of dirigent uit de wereld zeggen. Die zaal steekt echt ver boven alles uit. Het publiek heeft ook altijd meer verwachtingen van een stuk als dat wordt gespeeld in het Concertgebouw. Nou, het is dus aan mij om aan die verwachtingen te voldoen”, besluit Janssen lachend.

Over Raymond Janssen

Dirigent en pianist Raymond Janssen is oprichter van Cadenza European Art Productions.

Het doel van dit vennootschap is de samenwerking tussen Oost-Europese musici en podia in West-Europese landen tot stand te brengen. Cadenza European Art Productions heeft de overtuiging dat in de Oost-Europese landen een enorm muzikaal potentieel aanwezig is. Ook dit jaar maakt Janssen weer gebruik van topmusici uit Oost-Europa.

Raymond Janssen studeerde piano en liedbegeleiding bij Professor Ulla Graf aan de Musikhochschule Köln. In Parijs studeerde hij aan het Conservatoire Nationale interpretatie van het Franse liedrepertoire. Tevens zette hij daar zijn pianostudie voort. In Düsseldorf studeerde hij bij Professor Wolfgang Trommer koor- en orkestdirectie. Daarnaast volgde hij tijdens deze opleiding masterclasses bij onder andere Bruno Leonard Gelber, Ralf Gothoni, Sarah Walker en Kurt Moll.

Janssen heeft zijn sporen dik verdiend als het gaat om originele en kwalitatief hoogstaande concerten. Hij slaagt er voortdurend in om complete symfonie-orkesten en koren in spectaculaire bezettingen naar onder meer Nederland, Duitsland, Italië en België te halen. Janssen oogst onder meer al jarenlang veel lof met zijn uitvoering van Carmina Burana in uitverkochte zalen.