De Carmina Burana van Carl Orff is een spectaculaire en magistrale compositie voor koor, orkest en solisten. Volgens dirigent Raymond Janssen zou iedereen op zijn minst één keer de Carmina Burana gehoord moeten hebben. Hijzelf dirigeerde Orffs Carmina Burana al meer dan 150 maal en vindt steeds weer nieuwe aspecten in de partituur die elke uitvoering levendig maken.
Een groot deel van mijn muzikale leven heb ik met deze partituur geleefd. Honderden malen heb ik deze geanalyseerd en bestudeerd, inclusief de tekst, en heb steeds weer bijzondere facetten ontdekt die zo boeiend zijn dat ze mij dagenlang of zelfs wekenlang bezighielden. Voor mij is het de opdracht, de uitdaging en het plezier om dit meesterlijke en populaire werk in al zijn schakeringen steeds dichter bij de luisteraar te brengen.
Mijn interesse in geschiedenis, bourgondische achtergrond en religieuze roots verbinden zich gemakkelijk met de oude teksten van de middeleeuwse monniken en vaganten die ik goed kan plaatsen in hun tijd van ontstaan.
Het thema is door en door menselijk en nog steeds geldig. Ieder van ons herkent meteen de essentie van het verhaal. Liefde, wellust, gokken en het leven vieren met de hoop op geluk en fortuin, maar dan… Hoe ga ik dit verhaal vertellen en blijf ik toch in stijl en op koers naar gelang de wensen van Carl Orff!
Een slopend iets!
Zelfs na 150 uitvoeringen is elke volgende uitvoering weer een uitdaging die mij nog steeds nerveus maakt. Men noemt dat podiumangst ofwel een slopend iets! Soms is het gevoel overweldigend en soms slechts een onrustig gevoel op de achtergrond. Ik troost mij met de uitspraak van een bekende componist die zei dat alleen domme mensen hier geen last van hebben, omdat…
De complexiteit en verantwoordelijkheid ten opzichte van de compositie is enorm. De vele wisselende ritmes en tempi zijn essentieel, net als de balans, de vorm en gelijkheid zonder spontaniteit te verliezen.
Hiervoor heb ik ontzag en de wens om het beste resultaat te bereiken.
Goed doordacht concept
Ik heb een goed doordacht concept dat dagelijks bijgestuurd wordt, zowel in de voorbereiding maar ook tijdens de tournee. Het is steeds nieuw en anders door kleine nuances waar ik op moet reageren maar soms ook grotere wendingen die spontaan ontstaan en die mateloos inspireren. Ik ga daar gretig in mee.
Waarom dit zo is? Het komt natuurlijk door de musici van koor, orkest en solisten maar vooral ook door de energetische druk van het publiek en de zaal op zichzelf.
Het Concertgebouw Amsterdam.
Het Concertgebouw in Amsterdam is hier een mooi voorbeeld van. Het is een zaal waar alleen topmusici hebben opgetreden. Een dergelijke zaal creëert een sfeer vergelijkbaar met een kerk of tempel waar mensen honderden jaren lang non stop hebben gebeden en hun diepste wezen hebben blootgelegd.
Voor een concertzaal als het Concertgebouw in Amsterdam geldt hetzelfde maar dan in een totaal andere context, muziek!
Je voelt het al bij het binnenkomen in de grote zaal, het is een soort heiligdom waar je iets kunt verwachten, de loper is uitgerold, de verwachting is groot!
Het publiek.
Het publiek is het grootste in aantal en creëren samen een positieve collectieve druk.
Ik zou me daartegen kunnen verzetten of het kunnen negeren om mijn eigen concept veilig te stellen, of ….
Ik kies ervoor en ga mee met die fantastische flow!
Het meegaan in deze flow wordt ook opgepikt door koor en orkest. Deze totale eenheid is het mooiste en magische wat kan gebeuren!
Synchroniteit.
Het is als duizenden vogels zwermend in de lucht of scholen vissen in de oceaan die met grote aantallen een move maken en toch niet botsen maar gezamenlijk manoeuvreren tot op de seconde en dat in een golvende en volmaakte lijn. Synchroniteit is bijna een mystieke ervaring. Er is tijdens een voorstelling geen tijd om af te haken door intellectuele benaderingen, alleen voor focus, het samen geraakt worden en gefascineerd blijven door hoe het is in dát moment.
Elke keer weer terugkomen.
Het grootste compliment dat ik heb ervaren betreft de Carmina Burana: er zijn heel wat mensen uit het publiek die (en dat zijn er veel) er weer bij willen zijn om te luisteren hoe in het moment iets nieuws ontstaat, dit oppakken, enthousiast worden en dan met een goed gevoel naar huis gaan.
