Ars Nova

Ars Nova, betekend letterlijk nieuwe kunst. Een term die rond 1322 ontstond om een nieuwe stijl aan te duiden met een grotere variëteit aan notenwaarden met meer ritmische complexiteit dan in de Ars Antiqua.

koorwerken

De koorwerken kregen een tragere onderstem en werd de “cantus firmus” genoemd, daarboven een of meerdere stemmen, in een sneller tempo en ritmisch versierd.

Frankrijk en Bourgondië

De Ars Nova ontwikkelde zich rond 1300 in Frankrijk en Bourgondië. Een belangrijk beoefenaar van deze stijl was de componist Guillaume de Machaut.

Philippe de Vitry "Ars Nova"

Philippe de Vitry, was een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de Ars Nova. Hij was reeds tijdens zijn leven bekend als een van de meest vooraanstaande intellectuelen. Daarnaast was hij dichter, schrijver en componist.

Na zijn studie aan de Sorbonne werd hij benoemd als secretaris van Charles IV. Om vervolgens zijn weg te vinden naar het Franse Hof in Parijs. Aan het hof kwam hij via enkele diplomatieke missies in contact met de paus in Avignon. Paus Clement VI benoemde Vitry in 1351 benoemde tot bischop van Meaux.

Avignon, het culturele centrum in de Ars Nova

Tussen 1309 en 1376, net in de periode van de ars nova resideerden de pausen in ballingschap in de Franse stad Avignon. Hierdoor ontstond er een culturele smeltkroes. Avignon vormde het centrum hiervan. Kunstenaars uit uit alle streken bezochten het pauselijke hof. De pausen leverden hun aandeel door Italiaanse kunstenaars naar Frankrijk te brengen en deze bekendheid in Europa te verschaffen.

Het kon niet uitblijven dat Italiaanse schilders beïnvloed werden door de Franse stijl, met name de miniatuurstijl. Een voorbeeld is de Italiaanse schilder Simone Martini die het pauselijk paleis in Avignon met fresco's versierde.

Schilderkunst en muziek ontwikkelden zich hand aan hand. Veel noord Europese musici namen de Italiaanse stijl over en vermengden deze met hun eigen compositiestijlen.

mensurale notatie in de Ars Nova

Als musicus werd Vitry de uitvinding van de mensurale notatie toebedacht. Later onderzoek laat blijken dat hij in zijn traktaat "Ars Nova" uit 1320 een verzameling van verschillende muziekrichtingen beschreef die op meerdere auteurs is gebaseerd.

Rond 1280 beschreef de muziektheoreticus Franco von Köln of wel Jacobus van Luik reeds de regels voor de Mensurale notatie in zijn traktaat "Ars cantus mensurabilis".

Marchetus de Padua

Ook de Italiaanse componist Marchetus de Padua beschrijft al kort voor Vitry de mensurale notatie in zijn traktaat "Pomerium in arte musicae mensuratae“

Hij beschreef hoe de brevis niet alleen in drie onderverdeelde waardes kan worden ondergebracht (perfect genoemd) maar ook in twee, die men imperfect noemde. Aanvankelijk werd de "imperfect afgewezen omdat deze zich niet meer baseerde op de Heilige drie-eenheid van God.

De "brevis"

De "brevis" staat voor een notenwaarde uit de middeleeuwse muzieknotatie.De brevis en de longa ontstonden gelijktijdig in het Gregoriaanse notenschrift om de verschillen in lengte tot uitdrukking te brengen.

Vlaamse Polyfonie

Vanaf 1380 verloor de Ars Nova haar terrein aan de nieuw opkomende school van de Vlaamse Polyfonie. Uiteindelijk zou de ars nova verdwijnen om in zijn geheel plaats te maken voor de Vlaamse polyfonie.