Ballade

De Ballade is een episch dichtstuk, ofwel een verhalend lied in strofen vorm, met of zonder een refrein. Soms ook in dialoog vorm.

De Ballade bestaat uit een aantal korte strofen waarin tragische gebeurtenissen verteld worden die zich afspelen in een adellijk milieu. De verhalen hebben meestal een tragische afloop. (de Edward Ballade)

Oorsprong van de Ballade

De ballade is ontstaan in de 14e eeuw in Frankrijk als lyrisch epische dichtvorm en bestond meestal uit vier strofen waarbij alle eindigen met de delfde regel.

Historisch wordt er vooral in de 15e en 16e eeuw een onderscheid gemaakt tussen de historische Ballade en de Kunst Ballade. De dichter van de eenvoudige volksballade bleef meestal onbekend. De inhoud van de volksballade was meestal satirisch, spottend of humoristisch.

Romantiek

In de periode van de Romantiek kwam de Ballade opnieuw onder de aandacht en werd ook een geliefde muziekvorm voor pianowerken. Maar de ballade werd ook gebruikt om een grotere liedvorm met episch karakter, vorm te geven met opera waardige effecten en recitatieven. De begeleidende piano krijgt een grotere en waardige rol. Carl Loewe en Franz Schubert zijn de meest bekende vertegenwoordigers van dit genre. Later Schumann, Brahms en Hugo Wolf.

In de romantiek kwamen de middeleeuwen opnieuw onder de aandacht. Dichters zwijmelden over oude burchten en kloosters. Schilderachtige locaties waar in hun fantasie (onbereikbare) liefdestaferelen zich afspeelden. De hoofdpersonages zijn meestal van adelijke afkomst. De gebeurtenissen en verhalen zijn meestal extreem van aard. De lezer in de tijd van de romantiek "vaak uit de gegoede burgerij" kon zich graag personifiëren met de hoofd personen in het verhaal. Diepe gevoelens en ziele pijn waren favoriete onderwerpen (zolang ze maar niet in realiteit aan de orde waren).

 

Duitse literatuur (Sturm und Drang)

Bekende Duitse Balladen zijn o.a. Goethes "Zauberlehrling", "Erlkönig" en "Der Totentanz", Schillers "Bürgschaft" en "Der Handschuh". Van Clemens Brentano "Die Loreley" en van Ludwig Uhland "Des Sängers Fluch".

Heinrich Heine

Een van de meest bekende Ballade schrijvers in Duitsland was Heinrich Heine. Hij schreef een groot aantal gedichten die hij "Romanze" noemde.

Romanze

De Romanze is een andere Duitse benaming voor de Ballade. Bij Heinrich Heine treden vaak meerdere sprekers op, meestal in dialoog vorm. De handeling van het verhaal wordt letterlijk weergegeven.

Ballade vorm in de Duitse Romantiek

In de Duitse romantiek vinden we meerdere balladen vormen: De Natuur Ballade, Historische Ballade, Helden Ballade en de sociaal kritische balladen.  De Natuur Ballade ( Naturmagische Ballade) stamt uit de tijd van Goethe. Het boven natuurlijke en natuurgeweld zijn de kern inhoud. Goethe schreef met zijn Balladen „Der Fischer“ (1778) en de overbekende „Erlkönig“ (1782) de mooiste voorbeelden hiervan. De inhoud van de Natuur Ballade betreft meestal een conflict tussen de mens en het boven natuurlijke. De fascinatie en de bedreiging van het niet controleerbare, de dood en waanzin staan centraal.

 

Bekende componisten die balladen voor piano schreven zijn:

Frederic Chopin (waarschijnlijk op teksten van Mickiewicz)

Johannes Brahms ( op. 10, waarschijnlijk op teksten van Herder)

Franz Liszt

Robert Schumann

De Ballade in andere muziekgenres

Popballaden

meestal in langzame tempi met de nadruk op de tekst.

Ode to Billie Joe

De zangeres Bobbie Gentry schreef deze song in 1967 en werd een miljoenen hit. De inhoud vertelt over een jong paar in Mississippi met een donker geheim. Dit geheim brengt uiteindelijk tot zelfmoord.

Bridge over Troubled Water

De song Bridge over Troubled Water geschreven door Paul Simon. Met vier Grammys onderscheiden en opgenomen in de Rock and Roll Hall of Fame. In 2004 zette het magazine Rolling Stone deze song op plaats 47 in haar lijst van de 500 Songs aller tijden.

CADENZA PRODUCTIONS 

Tekst: Raymond Janssen