De dwarsfluit behoort tot de houten blaasinstrumenten omdat de eerste fluiten van hout werden gemaakt - de traverse of barokfluit.
De huidige dwarsfluit wordt gemaakt van metaal, zilver, goud en zelfs platina. De metalen dwarsfluit heeft een meer heldere en briljante luidere toon dan zijn voorganger de traverso en is meer geschikt voor het huidige symfonieorkest.
Het kleppen systeem werd ontwikkeld door Theobald Böhm begin 19e eeuw. Hierdoor werd het mogelijk de toongaten groter te maken waardoor de klank verbeterde. Door het kleppensysteem werd het ook mogelijk een chromatische toonladder te spelen. Later werd dit systeem ook overgenomen voor de hobo en klarinet.
Het dynamische bereik van de dwarsfluit is zeer beperkt in vergelijking met andere blaasinstrumenten. Het lage register is uiterst zacht en heeft weinig boventonen. Het instrument komt pas echt tot zijn recht in de hogere registers.
De dwarsfluit heeft een toonomvang van 3 octaven en de toonvorming komt tot stand door lucht splitsing. De hoger gestemde uitvoering is kleiner en noemen we piccolo, de grotere en lager gestemde fluiten zijn de altfluit en basfluit.
de fluit wordt ingezet als solo-instrument, orkest-instrument en binnen kamermuziek. In vrijwel alle muziekstijlen van klassiek tot rock en jazz.