Intoneren en hamerkoppen schuren van de piano

Intoneren en hamerkoppen schuren van de piano

INTONEREN

Met het Intoneren en hamerkoppen schuren van de piano, worden werkzaamheden aan de hamerkop bedoeld, die specifiek invloed hebben op de klankkwaliteit en klankkleur van de piano of vleugel.

Wanneer je jouw piano of vleugel veel bespeeld, zal deze na verloop van tijd harder van toon worden. Het wordt dan tijd om de piano te laten Intoneren. Het vilt van de hamerkop slaat steeds op dezelfde plek, met een behoorlijk grote kracht tegen de snaar. Het resultaat zijn groeven in de hamerkop, die het vilt op die plaatsen doen verharden. Het kan zelfs zo zijn dat de hamerkop daardoor breder wordt. De klank van de piano wordt dan minder mooi en je kunt dan minder nuances aanbrengen in je spel. Wanneer je jouw piano laat intoneren wordt er meestal met een sterke naald in geprikt. Dit is een nauwkeurig werk dat alleen door een echte vakman uitgevoerd kan worden. Zij weten precies waar te prikken, hoe diep en met welke dikte van naald. Doe het nooit zelf, je kunt de hamerkop onherstelbaar beschadigen!

Het intoneren gebeurd meestal in twee fases, het voorintoneren (om het vilt weer elastisch te maken) en daarna het eindintoneren om te egaliseren.

Hamers schuren

Wanneer intoneren niet meer mogelijk is zul je de hamerkoppen moeten laten schuren. De ideale vorm van de hamerkop is peervormig en het aanslagvlak mag niet te breed zijn, eerder smal. Door het vele bespelen van de piano worden de hamerkoppen vlak of plat. Hierdoor gaat de mooie toon van je piano verloren.

Doormiddel van het schuren wordt de hamerkop (het vilt) weer in zijn oorspronkelijke model gebracht. Dit kun je slechts een of twee maal laten doen en alleen als het echt nodig is. Daarna zul je de hamerkoppen moeten laten vernieuwen omdat er te weinig vilt over is. Overigens is het een kostbare reparatie. Soms is opnieuw bevilten een mogelijkheid, maar zelf zou ik dat nooit laten doen, beter een nieuwe hamerkop.

Het kan zo zijn, dat na verloop van tijd bepaalde tonen een bijgeluid gaan maken. De rede hiervan kan zijn dat de hamer niet meer alle drie de snaren gelijktijdig aanslaat. Om dit op te lossen moet het aanslagvlak van alle hamerkoppen exact evenwijdig aan de drie snaren worden bijgeschuurd. Hiervoor bestaat een vakterm "Scheitelen" (de term komt uit het Duits). Kleine onregelmatigheden in de "Scheitel" ofwel het aanslagvlak hebben al invloed op de klank. Wederom, alleen uit te voeren door een vakman !

Het werken aan de hamerkoppen is belangrijk voor het onderhoud van uw piano of vleugel en zal het speelplezier verhogen !

Mijn advies: Kies alleen voor de beste specialisten ! Ik heb al te vaak kapot geïntoneerde piano's en vleugels meegemaakt en dat is erg jammer voor het instrument.

Tekst: Raymond Janssen
Ad van Dijk
Door

Ad van Dijk

op 12 Sep 2019

Uit alle uiteenzettingen lijkt het erop dat het "intoneren van hamerkoppen" een toverkunst is, voorbehouden aan de hoog ontwikkelde vakman: ingewijde hocuspocus dus. Maar iedere goede pianist met ontwikkelde piano-oren kan het, en zelfs nog beter omdat hij ad hoc kan terugkoppelen voor het eigen gewenste resultaat. Een waarschuwing: doe het zoals de man die de auto kan uitdeuken zonder spuiten: met zeer kleine stapjes en veel tussentijdse afweging, omdat een te grote stap onomkeerbaar is.

H. Rijneveld
Door

H. Rijneveld

op 31 Jul 2023

Hoe diep mogen de groeven in de hamerkoppen zijn?

Reactie plaatsen